18 Kasım 2019 Pazartesi

Atomik mutlaklık

En küçük ölçü birimi olarak Planck sabiti, prensipte ulaşabileceğimiz en yüksek kesinliği bize gösteriyor. Bu durum ölçüm aletlerimizin bize sunabileceği pratik kesinlikten öte, kozmosun koyduğu teorik sınıra işaret ediyor.

Ulaşılabilecek en yüksek kesinliğin ilkesel tanımını Heisenberg sunarken, en yüksek doğruluğun ilkesel tanımını Einstein sunuyor. Özel görelilik ilkesine göre, referans sisteminden bağımsız olarak ışık hızı mutlak doğrulukta bir değere sahip. Altın oran olarak bilinen fi sayısı, doğal logaritma tabanı olarak Euler (e) sayısı ve meşhur pi sayısı da mutlak doğruluğun daha eski nicel örneklerinden sayılır.

Ölçüm aletlerimiz ile şu ana kadar ulaşabildiğimiz en yüksek kesinlik sınırlarından belki de en önemlisini, zamanı en doğru ölçmeyi amaçlayan atomik saatler sağlıyor. Yaklaşık 500 THz yani saniyede 500 trilyon kere tikleyen ibre olarak iterbiyum (Yb) atomunun kullanıldığı son teknoloji optik atomik saat, 2.1x10-16 kesinlik ile, evrenin bilinen yaşı boyunca şimdilik sadece 100 saniye kadar sapıyor. Atomik saat teknolojisindeki güncel hedef ise 14 milyar yılda 1 saniyelik sapma.

5.39x10-44 s olan Planck zamanı ile kıyaslandığında teorik kesinlik sınırına pratik olarak halen oldukça uzağız. Ancak bu derecede kesinlik, yerçekiminin uzay-zamanda yol açtığı değişimleri çok daha hassas olarak ölçmeye, karanlık madde, kara delikler ve derin uzayla ilgili araştırmaları yeni boyutlara taşımaya yetiyor.

Kaynak Gösterimi

Karaaslan, A. Kuday, "Yayın Tarihi", "Yayın Başlığı", Kuantum Determinizm Yayınları, http://kudizm.blogspot.com