26 Eylül 2019 Perşembe

Tersine nedensellik

Heisenberg Kesinsizilik ilkesine göre evrendeki en kesin bilgi kümesi (momentum ve konum veya enerji ve zaman vb.) bile en az Planck sabiti kadar kesinsizlik içermektedir. Türkçe'de bu ilkeye çoğu zaman belirsizlik ilkesi denilmektedir. Ancak bunu belirlenimsizlik ile karıştırmamak gerekir.

Kuantum evreninin doğası gereği bir mininum kesinlik birimi içermesi, bu evrenin indeterministik davranabileceği şeklinde yorumlara neden olabilmektedir. Gözlemciye indeterministik görünen olaylar gerçekten öyle midir? Sebebini bilemediğimiz sonuçlar gözlememiz evrenin nedenselliğe aykırı davrandığını gösterir mi? 

Işık hızının aşılamayacağı düşünülen evrende, nedensellik ilkesi tek yönlü zaman okuyla işliyor gibi görünmektedir. Ancak "Işık hızında duran zaman" yazımda bahsettiğim gibi ışık hızını aşan nicemler (takyon) ile tersine dönen zaman oku nedensellik ilkesini de etkileyebilir. Bu durumda gelecekteki bir sonucun şimdiki sebebi etkilemesi mümkün olabilir mi?

Geçmiş değiştirilemez görünse de, gelecekteki bir takyonik nicemin sebep olacağı şimdiki sonuçlar, zaman ilerledikçe geçmişte ki sebepler olarak algınmaya devam edecektir. Geçmişteki sebebini bulamadığımız sonuçların sebebini belki de gelecekte aramalıyız. Seçimler ve sonuçlar sadece geçmişteki sebeplerden değil gelecekteki sebeplerden de kaynaklanıyor olabilir.

Kaynak Gösterimi

Karaaslan, A. Kuday, "Yayın Tarihi", "Yayın Başlığı", Kuantum Determinizm Yayınları, http://kudizm.blogspot.com